Pod pojęciem podatku rozumiemy obowiązkowe świadczenie majątkowe pobierane przez państwo celem pokrycia jego wydatków. Świadczenie to jest przymusowe, bezzwrotne i nakładane jest jednostronnie. W Polsce podstawę prawną opodatkowania stanowi artykuł 217 Konstytucji, a także ustawa Ordynacja Podatkowa oraz odrębne ustawy.
Podatek kiedyś
Należy zwrócić uwagę, że podatek – wbrew wielu opiniom - nie jest wymysłem czasów współczesnych. Początki przymusowych świadczeń na realizację zadań publicznych odnaleźć można już w czasach starożytnych, kiedy to egipskim rolnikom zabierano część zbiorów, a kupców obarczano daninami. Rzemieślnicy również zobligowani byli do oddawania na poczet władcy części swoich prac. Na przestrzeni wieków pojawiały się różne formy podatków - myto, danina, oddawania części wykonanych prac czy zbiorów. Podatki w formie zbliżonej do znanej aktualnie pojawiły się prawdopodobnie około XV wieku na terenie Europy.
Podatek dziś
Współczesną formę podatków zawdzięczamy Anglii i Francji, które w XV wieku rozwinęły swój system podatkowy. Od tamtej pory nastąpiła popularyzacja podatków, które stały się ważnym elementem polityki finansowej. Aktualnie mamy do czynienia z wieloma rodzajami podatków w wielu różnych dziedzinach życia. Do najpowszechniejszych należy zaliczyć m.in.:
- podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) – do jego uiszczenia zobowiązana jest każda osoba osiągająca dochód w postaci wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę, a także wszelkich zasiłków, rent oraz emerytur; rozliczany jest na podstawie corocznych deklaracji podatkowych
- podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) – dotyczy wszystkich przedsiębiorstw oraz podmiotów, które posiadają osobowość prawną; jego wysokość wynosi 19% dochodu osiągniętego w danym roku podatkowym
- podatek od nieruchomości – obowiązuje wszystkich właścicieli oraz użytkowników gruntów i budynków należących do gminy lub też Skarbu Państwa
- podatek akcyzowy – podatek nakładany na niektóre produkty konsumpcyjne; jest on wliczony w cenę towaru/usługi (dotyczy m.in. napojów alkoholowych, wyrobów tytoniowych, wyrobów ropopochodnych); nakładany jest w celu ograniczenia konsumpcji dóbr (takich jak używki) bądź też ze względu na wysoką akumulację zysku
- podatek rolny – do jego uiszczenia zobowiązany jest każdy właściciel oraz użytkownik wieczysty użytków rolnych
- podatek leśny – opłacane comiesięcznie bądź kwartalnie raty za wykorzystanie gruntów leśnych w działalności leśniczej
- podatek od spadków i darowizn – obowiązkowa opłata w przypadku nabycia spadku lub darowizny o wartości przekraczającej kwotę wolną od podatku
- podatek tonażowy – podatek za eksploatowanie morskich statków handlowych w międzynarodowej żegludze
- podatek od czynności cywilnoprawnych – objęte są nim niektóre czynności występujące w obrocie gospodarczym, np. umowa sprzedaży, umowa pożyczki, ustanowienie hipoteki, umowy spółki (akty założycielskie), umowy o dział spadku i więcej
- podatek od towarów i usług (VAT) – podatek pobierany na każdym etapie obrotu towarami oraz usługami (stawki zależne są od rodzaju towarów i usług)
- podatek od gier – dotyczy zakładów wzajemnych, gier losowych, a także popularnych gier na automatach.
